در دنیای امروزی که تجارت بین‌المللی به‌عنوان یکی از پررونق‌ترین و حیاتی‌ترین بخش‌های اقتصاد جهان شناخته می‌شود، آشنایی با اصطلاحات گمرکی برای هر تاجر و بازاریاب ضروری است. واردات و صادرات کالاها به اطلاعات آگاهانه و دقیق از اصطلاحات متعددی نیاز دارد که در این مقاله به تشریح چند اصطلاح گمرکی پرداخته‌ایم. این اصطلاحات نقش کلیدی در فرایند ترخیص کالاها و انجام معاملات بین‌المللی دارند. با مطالعه این مقاله، تاجران جدید و حتی تاجران با تجربه می‌توانند دانش گسترده‌ای از اصطلاحات گمرکی کسب کرده و به‌طور مؤثرتر در حوزه تجارت بین‌المللی فعالیت نمایند.
اصطلاحات گمرکی چیست؟
اصطلاحات گمرکی مجموعه‌ای از واژگان و اصطلاحات متنوع هستند که در زمینه تجارت بین‌المللی و انجام مراحل گمرکی برای واردات و صادرات کالاها به کار می‌روند. این اصطلاحات شامل مفاهیمی چون “حقوق گمرکی” که در واردات به داخل کشور پرداخت می‌شود، “ارزش گمرکی” که مبنای محاسبه مالیات‌ها و عوارض گمرکی است، “پروانه صادراتی” که مجوز ترخیص کالا را نمایان می‌سازد و “تشریفات گمرکی” که مراحل ترتیبات گمرکی را توضیح می‌دهد. این اصطلاحات برای تاجران و کسانی که در حوزه تجارت بین‌المللی فعالیت دارند، حیاتی و اساسی هستند و آشنایی با آنها ضروری است تا فرایند ترخیص کالاها به‌دقت و با دانش کافی انجام شود.
پرکاربردترین اصطلاحات واردات و صادرات
واردات و صادرات به‌عنوان یکی از قسمت‌های اساسی تجارت بین‌المللی، دارای اصطلاحات گمرکی مختلفی است که برای تاجران جدید می‌تواند چالش‌برانگیز باشد. در ادامه به بررسی و توضیح اصطلاحات گمرکی پرداخته خواهد شد تا تاجران جدید را در مسیر صحیح ترخیص و تجارت بین‌المللی هدایت نماید.
ترانشیپمنت
ترانشیپمنت به فرایند انتقال و حمل کالا از یک مکان به مکان دیگر از طریق حمل‌ونقل جاده‌ای، دریایی، هوایی یا راه‌آهن اطلاق می‌شود.
کارت اعتباری
کارتی که تاجران می‌توانند از طریق آن معاملات گمرکی و مالیاتی خود را انجام دهند. این کارت ممکن است به‌عنوان جایگزین یا به‌عنوان تکمیلی برای پروانه‌های گمرکی استفاده شود.
کالاهای غیرمجاز
کالاهایی که وارد یا خارج کردن آنها از کشور به دلیل موارد امنیتی، بهداشتی یا قوانین دیگر ممنوع است. این کالاها را معمولاً به نام “کالاهای ممنوعه” نیز می‌شناسند.
پیشگفتاری
مبلغ پول یا ضمانت‌نامه‌ای که به‌عنوان تضمین برای پرداخت مالیات و عوارض گمرکی در هنگام ورود یا خروج کالا ارائه می‌شود.
نقل‌وانتقالات
به فرایند حمل‌ونقل کالا از مبدا به مقصد با استفاده از وسایل حمل‌ونقل مختلف گفته می‌شود.
تعهدات امنیتی
تعهداتی که تاجران برای افزایش امنیت حمل‌ونقل کالاها به اجرای آن ملزم می‌شوند.
گمرک ناشناس
نرم‌افزارها و سیستم‌هایی که توسط گمرک برای تسهیل فرایند ترخیص کالاها و انجام امور گمرکی استفاده می‌شود.
مشروطیت
شرایط یا محدودیت‌هایی که به تاجران اعمال می‌شود و وابسته به اطلاعات و شرایط خاص کالاها است.
صدور مجوز
به معنای درخواست و دریافت مجوزهای لازم برای انجام ترخیص کالا از گمرک است.
نمایندگی گمرکی
استفاده از نماینده گمرکی برای انجام مراحل ترخیص کالا به نماینده‌ای که دارای مجوز گمرکی است.
اعلام نقض
اطلاع‌رسانی به گمرک در مورد هرگونه تخلف یا نقض قوانین گمرکی توسط تاجران را می‌گویند.
مرزبانی
به فرایند نظارت و کنترل در مرزها به‌منظور جلوگیری از ورود یا خروج غیرقانونی کالاها گفته می‌شود.
سفارش گمرکی
دستوری که توسط مقامات گمرکی به تاجران صادر می‌شود تا اقدامات خاصی را انجام دهند.
گمرک مجازی
منطقه‌های خاص گمرکی که برخی از ویژگی‌های گمرکی را دارا هستند؛ ولی خارج از مرزهای کلاسیک گمرکی قرار دارند.
ممیزی گمرکی
بازبینی دقیق و ارزیابی کالاها توسط مقامات گمرکی که به‌منظور تعیین صحت اطلاعات اظهارنامه و ترخیص کالا انجام می‌شود.
تعلیق گمرکی
تعلیق اجرای برخی از تعرفه‌ها یا مقررات گمرکی به دلیل شرایط خاص یا توافقات دوجانبه که به طور موقت انجام می‌شود.
ضمانت‌نامه بانکی
ضمانت‌نامه بانکی یکی از مهم‌ترین اسناد در معاملات تجاری بین‌المللی است که تاجران می‌توانند از آن برای تضمین پرداخت یا اجرای تعهدات مالی استفاده کنند. این نوع ضمانت‌نامه توسط بانک صادر می‌شود و به عنوان تضمین مالی برای تاجران در معاملات و قراردادهای بین‌المللی عمل می‌کند.
گمرک مبدا و مقصد
گمرک مبدا و گمرک مقصد دو مفهوم اساسی در تجارت بین‌المللی هستند. گمرک مبدا، گمرکی است که کالا از آن کشور صادر می‌شود و گمرک مقصد، گمرکی است که کالا به آن کشور وارد می‌شود. اطلاعات دقیق در مورد گمرک مبدا و مقصد برای تجارت‌کنندگان بسیار اهمیت دارد تا بتوانند به بهترین شکل ممکن مراحل ترخیص را انجام دهند.
مجوز صدور پیش‌فاکتور
پیش‌فاکتور یا پروفرما نمایانگر تعهدات مالی و شرایط تجاری است. مجوز صدور پیش‌فاکتور نیز تضمین می‌کند که تاجر مجاز به صدور پیش‌فاکتور به نام خریدار است. این مجوز اهمیت زیادی در معاملات تجاری دارد و در بسیاری از موارد برای ترخیص کالا الزامی است.
حق عملکرد
حق عملکرد یا به انگلیسی “Performance Bond” نوعی ضمانت‌نامه است که تضمین می‌کند که تاجر عهده‌دار انجام تعهدات خود در یک قرارداد تجاری خواهد بود. این اسناد به‌عنوان تضمین اجرایی برخوردارند و در صورت عدم اجرای تعهدات، مبالغ مشخصی به‌عنوان خسارت پرداخت می‌شود.
پیش‌گمرک
پیش‌گمرک یا “پست‌گمرک” مرحله‌ای است که قبل از ورود کالا به گمرک انجام می‌شود. در این مرحله، تاجران باید اطلاعات مربوط به کالاها را به گمرک اعلام کنند تا مراحل ترخیص به‌صورت سریع‌تری انجام شود.
پرونده گمرکی
پرونده گمرکی مجموعه اسناد و اطلاعات مرتبط با ترخیص کالاست. این پرونده شامل اظهارنامه گمرکی، پیش‌فاکتور، مجوزها و سایر اسناد لازم برای ترخیص کالا است. مدارک کامل و صحیح در پرونده گمرکی اهمیت زیادی در فرایند ترخیص دارد.
گمرک‌پذیری
گمرک‌پذیری به مجوزی اطلاق می‌شود که به تاجران اجازه می‌دهد کالاهایشان را در گمرک وارد یا صادر کنند. این مجوز معمولاً به دلیل پایان‌یافتن مراحل ترخیص و انجام تمامی تعهدات مالی و اسنادی صادر می‌شود.
مشترک‌سازی (Sharing Economy)
در دنیای امروز، مفهوم مشترک‌سازی به‌عنوان یک مدل کسب‌وکار پر رونق به شمار می‌رود. این مدل به تقسیم منافع و هزینه‌ها بین افراد یا کسب‌وکارها اشاره دارد. در زمینه تجارت بین‌المللی نیز، مشترک‌سازی می‌تواند تاثیر گذار باشد.
رسید و تحویل موقت: رسید و تحویل موقت سندی است که نشان‌دهنده تحویل موقت یک کالا به تاجر است. این سند ممکن است برای مواردی مانند نمونه‌گیری، تست یا نمایش در نمایشگاه‌ها استفاده شود.
صورت‌حساب گمرکی: صورت‌حساب گمرکی به مبلغی اشاره دارد که تاجر به‌عنوان هزینه‌های گمرکی برای ترخیص کالاها پرداخت می‌کند. این صورت‌حساب شامل حقوق گمرکی، مالیات‌ها و سایر هزینه‌های مربوط به گمرک است.
نمایندگی گمرکی
نمایندگی گمرکی خدماتی است که تاجران می‌توانند از آن بهره‌مند شوند تا نماینده حرفه‌ای و ماهری در امور گمرکی داشته باشند. این نماینده مسئولیت انجام تمامی مراحل ترخیص کالا را به عهده می‌گیرد.
استاندارد بین‌المللی کالا (مانند ISO): استانداردهای بین‌المللی مانند استاندارد ISO (سازمان بین‌المللی تأیید كيفيت) معیارهایی را برای کیفیت و ایمنی کالاها تعیین می‌کنند. رعایت این استانداردها در تجارت بین‌المللی می‌تواند به تاجران کمک کند تا بازارهای بین‌المللی را بهبود بخشند.
بازرسی گمرکی
بازرسی گمرکی فرایندی است که در طی آن کالاها تحت بازرسی مقامات گمرک قرار می‌گیرند. این بازرسی ممکن است به‌صورت تصادفی یا به دلیل موارد خاصی اعمال شود. اطلاعات دقیق و کامل در مورد کالاها می‌تواند به‌سرعت و موفقیت این فرایند کمک کند.
سخن پایانی
در پایان، آگاهی از اصطلاحات گمرکی به‌عنوان یکی از اساسی‌ترین عناصر در مسیر تجارت بین‌المللی امری حیاتی و ضروری است. از طریق آشنایی با این اصطلاحات، تاجران قادرند فرآیند ترخیص کالاها را بهبود بخشیده و مانع از هرگونه نواقص و سوءتفاهم در انجام معاملات گمرکی گردند. همچنین، این دانش می‌تواند در ارتقا کارایی و اثربخشی تجارت بین‌المللی نقش مهمی ایفا نماید. با گسترش و تحولات روبه‌رشد در دنیای تجارت، داشتن دانش کامل از این اصطلاحات به‌عنوان یکی از عوامل موثر در موفقیت تاجران و کسب‌وکارهاست.
