عنصر کروم از مهم‌ترین عناصری است که مقاومت فولاد را در برابر عواملی همچون زنگ زدگی افزایش می‌دهد. این عنصر همچنین می‌تواند میزان سختی‌پذیری فولاد را تا حد زیادی افزایش دهد. از کروم استفاده‌های بسیار زیادی در صنایع می‌شود. یکی از آلیاژهای تولید شده از این عنصر، فروکروم است. فروکروم دارای ویژگی‌های کاربردی متنوعی است که در این مطلب تصمیم داریم به صورت اختصاصی در خصوص این ویژگی‌ها و کاربردها صحبت کنیم. با ما همراه باشید.
فروکروم چیست؟
فروکروم با نشان FeCr یکی از فروآلیاژهای بسیار مهم و کاربردی است که بیشتر از آن در صنعت فولادسازی استفاده می‌شود. پیشوند فرو، نشان دهنده میزان آهن موجود در این آلیاژ است و تفاوت اصلی آن با عنصر کروم دقیقا مربوط به همین مقدار آهن در فروکروم است. در ترکیب فروکروم نزدیک به ۵۰ الی ۷۰ درصد کروم وجود دارد. فروکروم‌ها را به وسیله کوره‌های قوس الکتریکی تولید می‌کنند. به دلیل اینکه در ساخت فروکروم نیاز به استفاده از انرژی قابل توجهی است، این فروآلیاژ در کشورهایی تهیه می‌شود که استفاده از انرژی برای آن‌ها نسبت به دیگر کشورها مقرون به صرفه‌تر خواهد بود.
این فروآلیاژ بسیار ارزشمند و کاربردی به صورت خاص در هند، قزاقستان، روسیه، آفریقای جنوبی و چین تولید می‌شود. بنابراین تولیدکنندگان اصلی فروکروم در جهان این مناطق هستند. از آن جایی که در تولید فروکروم از سنگ‌های معدنی با درصد بسیار کمی کربن استفاده می‌کنند (کربن کمتر از ۱.۲ درصد)، این فروآلیاژ برای تولید و ساخت فولادهای ضد زنگ بسیار کاربرد دارد. مناسب‌ترین فروکرومی که در جهان بالاترین استاندارد ممکن را دارد و میزان کربن به کار رفته در آن نیز کم است، فروکروم آفریقای جنوبی است که به کروم شارژی (Charge Chrome) معروف است. در ادامه با روش تولید فروکروم آشنا خواهیم شد.
چگونگی تولید فروکروم
با پیشرفت تکنولوژی و افزایش مهارت و تخصص نیروهای انسانی، از روش‌ها و تکنیک‌های جدیدی برای تولید فروکروم استفاده می‌شود. در میان روش‌های مختلفی که می‌توان به وسیله آن‌ها فروکروم تولید کرد، تکنیکی وجود دارد که بیش از دیگر روش‌ها کاربردی و مشهور است. شرح این روش به این صورت است که با احیای کربوترمیک اکسیدهایی شامل منیزیم، کروم و آهن در دمای بسیار بالا، فروکروم تولید می‌شود. در این روش، با احیا کردن سنگ معدنی که حاوی کروم است و با بهره گرفتن از کک و زغال سنگ در حرارت بالا، آلیاژ FeCr تولید می‌شود.
همانطور که قبلا نیز اشاره کردیم این روش توسط کوره قوس الکتریکی انجام می‌شود. بعد از اتمام فرایند احیا کردن، فروکروم تولید شده در فواصلی منظم از کوره جمع آوری می‌شود. پس از اینکه مقدار کافی از آلیاژ فروکروم تهیه شد، فلز مذاب و سرباره به کمک سوراخ تعبیه شده در کوره خارج می‌شوند. در فرایند ریخته گری، فروکروم مذاب را منجمد کرده و آن را برای استفاده در فرایندهای بعدی آماده می‌کنند. دقت داشته باشید که فروکروم بسته به موارد مختلفی دسته‌بندی می‌شود و انواع گوناگونی دارد. در بخش بعدی به معرفی انواع فروکروم می‌پردازیم.
انواع فروکروم
فروکروم‌ها را می‌توان به سه دسته تقسیم‌بندی کرد. گروه اول فروکروم‌های کم کربن، گروه دوم با کربن متوسط و گروه سوم فروکروم‌های پرکربن. عناصر کروم، کربن، گوگرد، سیلیکون، فسفر و نیتروژن در هریک از این فروکروم ها، درصدهای متفاوتی دارند. در ادامه به طور مجزا با انواع فروکروم آشنا می‌شویم.
- فروکروم کم کربن
فروکروم کم کربن را می‌توان یک ماده آلیاژی به شمار آورد که در آن کروم، به عنوان اصلی‌ترین عنصر شناخته می‌شود. به این دلیل که خواص و ترکیبات مختلف فولادها کاملا شناخته شده هستند، با اضافه شدن عناصر آلیاژی به آن‌ها این خواص به شکل چشمگیری بهبود پیدا می‌کنند. در نتیجه این عملیات می‌توان شاهد مواردی همچون مقاومت فولاد در برابر خوردگی، سایش و افزایش میزان سختی آن بود. از موارد کاربرد این فروکروم عبارتند از:
- تولید و ساخت فولادهای ضد زنگ
- کاربرد در صنایع شیمیایی
- تولید فولادهای دما بالا
- استفاده در واحدهای آهنگری
- استفاده در صنعت جوشکاری
- کاربرد در صنعت ریخته‌گری
- استفاده برای تولید و ساخت میله
این گروه از فروکروم‌ها خصوصیاتی دارند که می‌توان این مشخصه‌ها را نوعی مزیت نیز به شمار آورد. برخی از این ویژگی‌ها عبارتند از:
- تمامی خواص فروکروم کم کربن بهینه است
- این فروکروم‌ها جایگزین بسیار خوب و مناسبی برای کروم فلزی هستند که هزینه‌های به صرفه‌تری نیز دارند.
- این فروکروم‌ها کاربرد بسیار زیادی در صنعت فولاد و ریخته‌گری دارند.
- فروکروم پرکربن
آن دسته از فلزاتی که دارای مقدار کربن زیادی هستند، از طریق ذوب سنگ معدن با کک و در کوره‌های الکتریکی تولید می‌شوند. از جمله فروآلیاژهای رایج تولیدشده در این زمینه فروکروم پرکربن است. از موارد کاربرد فروکروم‌های پرکربن می‌توان به موارد زیر اشاره کرد.
- تولید فولادهایی با میزان کروم بسیار بالا
- تولید فولادهای ضد زنگ
- ساخت بلبرینگ‌ها و ابزارهای فولادی
- ساخت فولادهای مهندسی
- اجرای عملیات جوشکاری
- انجام عملیات ریخته‌گری
- و تولید سایر فولادهای آلیاژی
این فروکروم به صورت پودرشده نیز مورد استفاده قرار می‌گیرد. از این پودر جهت تولید صفحات مقاوم به سایش، ساخت الکترودهای لوله‌ای و همچنین فولادهای مهندسی استفاده می‌شود. نحوه بسته‌بندی کردن این نوع فروآلیاژها نیز خاص و ویژه است. اصولا این فروکروم‌ها را در ظروف استوانه‌ای شکل ۱ تنی، ۲۰۰ کیلویی و ۵۰ کیلویی بسته‌بندی می‌کنند.
حال که تا حدودی با انواع فروکروم آشنا شدید در ادامه تصمیم داریم تا با کاربردها و موارد مصرف کلی فروکروم‌ها آشنا شویم و این موارد مصرف را مورد بررسی قرار دهیم.
موارد مصرف فروکروم
- اصلی‌ترین کاربردی که از آلیاژ فروکروم انتظار می‌رود، استفاده از آن در ساخت و تولید فولادهای ضدزنگ است. می‌توان گفت تقریبا در سراسر جهان از این فروآلیاژ برای تولید فولادهای ضدزنگ بهره می‌برند. محتوی و ترکیباتی که در این فروکروم‌ها وجود دارند باعث می‌شود تا مقاومت فولاد در برابر خوردگی تا حد زیادی افزایش پیدا کند. علاوه بر افزایش مقاومت فولاد، تاثیر زیادی بر روی ظاهر و زیبایی آن خواهد داشت. زمانیکه در فولادهای کربنی نیاز به مقدار کروم بیشتری باشد، از فروکروم استفاده می‌شود و بهترین نتایج از این کار حاصل خواهد شد.
- جالب است بدانید که از گردوغبار فروکروم نیز استفاده‌های زیادی در صنایع می‌شود. صنایع برنزه‌سازی چرم، از مصرف کنندگان اصلی گردوغبار فروکروم هستند.
- از این آلیاژ برای ساخت فروکروم لیگنو سولفونات هم بهره گرفته می‌شود. فروکروم لیگنو سولفونات یکی از کاربردی‌ترین و مهم‌ترین مواد و ترکیبات اولیه در ساختمان هاست. مزیت استفاده از این ماده در ساختمان‌ها منجر به روان‌تر شدن بتن‌ها می‌شود.
- سرباره‌های فروکروم پایداری بسیار زیاد و قابل توجهی دارند، به دلیل این ویژگی، می‌توانند جهت تولید مواد نسوز و همچنین در راه‌سازی‌های عمرانی نقش تاثیرگذاری داشته باشند.
- برای ساخت و تولید قطعات با روش متالورژی پودر، از پودر فروکروم استفاده می‌کنند.
- برای تولید چدن نیز از این فروآلیاژ بهره‌های زیادی می‌برند. فروکروم‌هایی که در ترکیب خود از ۶۲ الی ۶۶ درصد کروم و تقریبا ۵ درصد کربن برخوردار هستند، بهترین و مناسب‌ترین آلیاژها برای تولید چدن می‌باشند.
- در تولید و ساخت فولادهای ریخته‌گری با کروم بالا از فروکروم‌هایی که غنی از نیتروژن هستند بهره می‌برند. این فروکروم‌ها ساختار دانه‌ای ریزتری در مقایسه با دیگر آلیاژها دارند. در واقع این نیتروژن موجود در فروکروم است که باعث ایجاد دانه‌های ریز می‌شود و همین عامل به صورت مستقیم روی افزایش استحکام و مقاومت محصول تاثیر می‌گذارد.
بنا بر توضیحات ارائه شده به خوبی می‌توان نتیجه گرفت که فروکروم‌ها آلیاژهای بسیار ارزشمند و کاربردی هستند که در صنایع مختلف جایگاه ویژه‌ای دارند. به دلیل اهمیت این محصولات در بازار جهانی، کارخانجات و شرکت‌های متعددی در زمینه تولید و عرضه این نوع فروآلیاژ فعالیت می‌کنند. با توجه به افزایش روز افزون مصرف فروکروم در بازار، برخی افراد سودجو نیز اقدام به ارائه کالایی نامرغوب و ارزان قیمت می‌کنند که خواص و کارایی مورد انتظار را ندارد. بنابراین لازم است تا خریداران به هنگام خرید فروکروم دقت لازم را داشته باشند. در ادامه نکات مهمی که می‌بایست در انتخاب و خرید فروکروم به آن‌ها توجه داشت را در اختیارتان قرار می‌دهیم.
در هنگام خرید فروکروم به این نکات توجه داشته باشید.
همانطور که قبلا اشاره کردیم فروکروم تولید شده توسط کارخانجات مختلف و متعددی به بازار عرضه می‌شوند. از این رو شرایط کیفی و ویژگی‌های این فروآلیاژها می‌تواند متفاوت از یکدیگر باشند. بیشترین حجم سنگ معدنی کرومیتی که در ایران استخراج می‌شود از طریق استان‌های سمنان، خراسان، هرمزگان و کرمان است. در این میان معروف‌ترین و فعال‌ترین بخش‌هایی که در این زمینه مشغول به کار هستند عبارتند از: عجب شیر، رباط کرمان و ماکو در شمال غربی کشور. توجه به این نکته خالی از لطف نیست که بدانید، فروکرومی که توسط این کارخانجات تولید و روانه بازار می‌شود در دسته فروکروم‌های پرکربن است. بر طبق بررسی‌ها و تحقیقاتی که صورت گرفته عمدتا فروکروم تولید شده در ایران، از نوع فروکروم پر کربن است و تولید نوع کم کربن آن در کشور ظرفیت آنچنانی ندارد.
با آگاهی از این مطلب می‌توان اینگونه استنباط کرد که فروکروم کم کربن موجود در بازار داخلی، از دیگر کشورها تامین می‌شود. بسیاری از شرکت‌ها و برندهای معتبر، نمونه‌های باکیفیت و مرغوب فروکروم کم کربن را از کشورهایی همچون چین، هلند، روسیه و آفریقای جنوبی به ایران وارد می‌کنند و در دسترس صنعتگران و دیگر مصرف کنندگان قرار می‌دهند. به همین علت است که فروکروم کم کربن نسبت به دیگر انواع آن در بازار ایران، قیمت بیشتری به خود اختصاص می‌دهد و گران‌تر است. تمامی مواردی که در این بخش ذکر شد بسیار مهم هستند و می‌بایست در هنگام خرید، این موارد را در نظر داشته باشید.
علاوه بر این توضیحات، یکی از مهم‌ترین مواردی که لازم است در حین خرید محصول در نظر داشته باشید آنالیز شیمیایی فروکروم مربوطه است. در موارد بسیاری به خریداران توصیه می‌شود که قبل از ثبت سفارش فروکروم، حتما آنالیز شیمیایی آن را از فروشنده دریافت کنند. این آنالیز شیمیایی اطلاعات مهمی از محصول را در اختیار شما قرار می‌دهد. می‌توان از طریق بررسی کردن محصول، مقدار خلوص آن را تعیین کرد. هرچه میزان کروم به کار رفته در ترکیب کمتر و میزان ناخالصی آن بیشتر باشد می‌توان نتیجه گرفت که این آلیاژ ارزش خرید کمتری دارد. آگاهی از این موارد می‌تواند به شما کمک کند تا محصولی خوب و متناسب با نوع کار خود را خریداری کنید.
رعایت نکات ایمنی در زمان استفاده از فروکروم
در استفاده از فروکروم، نیاز است تا به نکات ایمنی توجه ویژه داشت. در این بخش کمی درخصوص این موضوع صحبت می‌کنیم تا از آسیب‌های احتمالی جلوگیری شود. فروکروم‌ها دارای ذرات گردوغباری هستند که این ذرات می‌توانند باعث ایجاد انفجار یا احتراق و آتش سوزی شوند. بنابراین یکی از توصیه‌هایی که در این مورد به مصرف کنندگان می‌شود این است که به هیچ عنوان در هنگام استفاده از پودر فروکروم شعله آتشی در محیط و فضای اطراف آن وجود نداشته باشد. در هنگام استفاده و به کار گیری از این ماده بهتر است به تجهیزات ایمنی مجهز باشید.
تجهیزات ضد اشتعال به خصوصی وجود دارند که در هنگام دست زدن به این پودر شیمیایی می‌توانید از آن‌ها برای حفظ ایمنی خود استفاده کنید. علاوه بر این موارد باید به این نکته دقت داشته باشید که در اثر قرار گرفتن در معرض فروکروم، احتمال بروز مشکلات بهداشتی افزایش پیدا می‌کند. در صورتی که در کار خود با فروکروم سروکار دارید و از تجهیزات ایمنی استفاده نمی‌کنید خطراتی در کمین شما خواهد بود که در ادامه به چند نمونه از آن‌ها اشاره می‌کنیم.
- تماس این ماده شیمیایی با پوست می‌تواند موجب تحریک شدن پوست شما شود. در صورت بروز این مشکل اقداماتی پیشنهاد می‌شود. در ابتدا تمامی نواحی و مناطق پوست خود را که آغشته و آلوده به این ماده شده برای چند دقیقه با آب کاملا شستشو دهید. سعی کنید در کمترین فرصت ممکن با یک پزشک یا متخصص پوست ارتباط برقرار کرده و مشورت کنید. همچنین تمامی لباس‌هایی که در حین عملیات آلوده شده‌اند می‌بایست تعویض شده و قبل از اینکه مجددا از آن‌ها استفاده کنید حتما به خوبی شسته شوند.
- تماس این ماده شیمیایی با چشم یکی از خطرناک‌ترین اتفاقاتی است که می‌تواند موجب قرمزی و تورم شود. توصیه می‌شود قبل از بروز چنین اتفاقاتی حتما در حین کار خود از عینک‌های ایمنی مخصوص به کار استفاده کنید تا نیاز به درمان به حداقل ممکن برسد. اما در صورتی که چنین مشکلی پیش آمد بهتر است در اولین فرصت چشم‌های خود را برای چند دقیقه با آب کاملا شستشو دهید. در ادامه همانند مورد اول، با یک متخصص چشم مشورت کرده و راه‌های درمانی لازم را طی کنید.
- استنشاق فروکروم نیز از دیگر عوامل شایعی است که می‌تواند در اثرعدم استفاده از تجهیزات ایمنی مشکلات جبران ناپذیری را برای شما به دنبال داشته باشد. در صورت استنشاق این ماده ممکن است دچار سرفه‌های طولانی شده و همچنین درگیر تحریکات خطرناک دستگاه تنفسی شوید. بعد از درگیر شدن با این عامل جهت کاهش علائم، بلافاصله در کمترین زمان ممکن به محیطی باز با هوای آزاد بروید تا از محیط آلوده دور باشید. در صورتی که علائم شما شدید و غیرقابل کنترل بودند بهتر است از دستگاه‌های تنفس مصنوعی و دستگاه‌های اکسیژن استفاده کنید تا به شرایط نرمال برگردید.
- بلعیدن ماده شیمیایی که البته بسیار کم گزارش شده است هم می‌تواند یکی دیگر از خطرات کار با آلیاژ فروکروم باشد. بلعیدن تصادفی و ناگهانی این ماده می‌تواند موجب تحریکاتی در دهان شود. در صورت بروز این مشکل فرد آلوده شده لازم است تا دهان خود را با آب کافی و تمیز کاملا شستشو دهد. در نهایت همانند دیگر موارد کمک گرفتن و راهنمایی یک متخصص و پزشک می‌تواند عوارض دیگر ناشی از بلعیدن را برای شما به حداقل رسانده و شما را درمان کند.
با توجه به موارد گفته شده می‌توان نتیجه گرفت فروکروم در عین کاربردی بودن می‌تواند خطرات زیادی را برای فردی که با آن کار می‌کند به دنبال داشته باشد. بنابراین بهتر است قبل از هرگونه اقدامی برای خرید و سفارش این محصول، اطلاعات کاملی در خصوص کار با این ماده را کسب کنید. فروشندگان این محصول در صورتی که از اعتبار و سابقه کافی برخوردار باشند می‌توانند تمامی راهنمایی‌ها و نکات لازم را در خصوص آن در اختیار شما قرار دهند. در صورتی که در تولید محصول استانداردهای لازم رعایت شده باشد و فرد مصرف کننده تمامی نکات ایمنی را حین به کارگیری آن در نظر داشته باشد هیچ مشکلی ایجاد نخواهد شد.
برای بررسی قیمت و خرید فروکروم وارد لینک روبرو شوید – قیمت فروکروم
