مواد نسوز همانطور که از نامشان پیداست جزء ترکیبات و موادی هستند که تحت حرارت و دمای بالا به راحتی دچار تغییرات شیمیایی و فیزیکی نمی شوند. به همین علت می توان گفت نقطه ذوب این مواد دقیقا مشخص نیست. برای آشنایی بیشتر با مواد نسوز در ادامه با ما همراه باشید.
نسوز تقویت شده
در بسیاری از کارخانجات و صنایع همچون صنایع پتروشیمی، صنعت تولید فلزات، صنایع سیمان و آهن، سرامیک، فولاد و شیشه، برای تولید فرآورده ها و مواد صنعتی مختلفی نیاز به برخی فرایندهای فیزیکی و شیمیایی است. در واقع این فعل و انفعالات توسط حرارت و دمای بالا انجام می شوند. این حرارت و دمای بالا در کارخانجات تاثیرات مختلفی را روی صنایع و تولیدات آن ها خواهند گذاشت. از این رو برای کنترل و مدیریت این میزان حرارت از مواد خاصی استفاده می کنند که اصولا غیرفلزی بوده و از جنس سرامیک ساخته می شوند. این مواد به مواد نسوز معروف هستند که قابلیت تحمل دمای بسیار بالا را داشته و همچنین این حرارت را به میزان بسیار کمی انتقال می دهند.
اصولا مواد نسوز در برابر عواملی همچون؛ سایش، فشار بالا، خوردگی، شوک گرمایی و حرارتی، تغییرات ترمودینامیکی و… مقاومت بالا و قابل قبولی دارند. از جمله مواد نسوز می توان به خاک نسوز، آجرسیلیس، مواد نسوزکرومیت، نسوززیرکونیا و نسوزهای منیزیت اشاره کرد. طبقه بندی نسوزها به روش های مختلفی صورت می گیرد. از نظر شکل و شمایل ظاهری می توان آن ها را به گروه های شکل دار، بدون شکل، الیافی و عایقی دسته بندی کرد. اما یک نوع طبقه بندی دیگر برای این مواد وجود دارد که در ادامه با آن ها آشنا می شویم. طبقه بندی نسوزها در صنایع به شرح زیر هستند:
( برای بررسی کاربرد مواد نسوز با ما همراه باشید. )
1. مواد نسوز اسیدی
مواد نسوز اسیدی (Acidic Refractory Raw Materials) که به دسته بندی های زیر تقسیم می شوند:
• مواد سیلیسی
• مواد آلومین پایین
• مواد آلومین بالا
2. مواد نسوز قلیایی
مواد نسوز قلیایی (Basic Refractory Raw Materials) که شامل موارد زیر هستند:
• منیزیت
• دولومیت
• کرومیت
• اولیوین
3. مواد نسوز ویژه
این مواد عبارتند از:
• زیرکون
• بادلیت
• گرافیت
• سیلیکون و سیلیکون کاربید
در ادامه با سه فرم اصلی و پرکاربرد از مواد نسوز تقویت شده در صنایع آشنا می شویم:
اشکال مختلف نسوز
این دسته از مواد نسوز همانند آجرهای نسوز هستند که از قبل کاملا فرم گرفته اند و برای تولید محصولات به صنایع مختلف ارسال می شوند.
نسوزهای یکپارچه یا بدون شکل (مونولیت ها)
همانطور که از نام این مواد نسوز مشخص است، بدون شکل هستند. این مواد را یک نوع سیمان می دانند که از مواد مختلفی همچون؛ آلومینات های کلسیم، خاک نسوز و خرده های نسوز تولید می شوند. این مونولیت ها در ابتدا خشک هستند و برای مصرف لازم است آن ها را همانند سیمان با آب مخلوط کرد. در نتیجه آن ها را به اشکال و فرم های لازم درآورده و بلافاصله حرارت می دهند.
فیبر سرامیک
رایج است که برای تولید انواع فیبر سرامیک از آلومینا و زیرکونیا استفاده شود. این مواد، جزء مواد نسوز سبک وزن هستند. فیبرهای سرامیک را می توان در انواع و اشکال مختلفی مشاهده کرد که هریک برحسب شکل ظاهری و ویژگی های خود، کاربردهای متفاوتی در صنایع دارند و برای کار با آن ها به دماهای مختلفی نیاز است.
حال که تا حدودی با مواد نسوز آشنا شدیم، تصمیم داریم به ویژگی های کلیدی این محصولات بپردازیم تا به اهمیت استفاده از آن ها در صنایع مختلف پی ببریم. از مهم ترین ویژگی های مواد نسوز عبارتند از:
• در زمان عملیات فیزیکی و شیمیایی فشارهای وارد شده از سوی مواد فلزی و غیرفلزی، تاثیری روی کاهش مقاومت مواد نسوز ندارد. در واقع مواد نسوز تحمل بالایی در برابر انواع فشار دارند.
• حرارت بالا، دمای بالا و آتش نیز نمی توانند دوام و مقاومت این مواد را از بین ببرند و روی آن ها تاثیر مخربی بگذارند.
• طبیعی است که در صنایعی همچون تولید فولاد، صنایع ریخته گری و ذوب، شاهد سرباره های گداخته باشیم. این سرباره ها می توانند عامل فرسایش و خوردگی دیگر مواد صنعتی باشند. البته مواد نسوز در برابر این عوامل مقاومت بسیار بالایی از خود نشان می دهند.
• فشردگی و خراش، آسیبی به مواد نسوز نزده و خواص فیزیکی و شیمیایی آن ها را دچار تغییر نمی کند.
• یکی از ویژگی های جالب توجه مواد نسوز، مقاومت بالا و عایق بودن آن ها در برابر جریان برق و گرماست.
• در صورت نیاز به گرم کردن مجدد مواد نسوز، انقباض و انبساط درون آن ها کاملا ثابت است.
• علاوه بر گرما، این مواد در برابر دمای پایین و شرایط هوایی سرد نیز مقاومت قابل قبولی دارند.
( برای بررسی تفاوت بین مواد نسوز و عایق نسوز با ما همراه باشید. )
کانی های نسوز
شاید در اصطلاحات صنعتی با عبارت کانی نسوز برخورد کرده باشید. اگر تمایل به کسب اطلاعات بیشتر درخصوص این محصولات دارید به شما پیشنهاد می کنیم تا پایان این بخش با ما همراه باشید. عموما کانی ها انواع گوناگونی دارند و هریک بسته به خواص فیزیکی، شیمیایی، شکل ظاهری و ویژگی های خود، کاربردهای گوناگونی در صنایع دارند. اما یکی از پرطرفدارترین و پرمصرف ترین انواع کانی، کانی های نسوز هستند. این کانی ها در دسته کانی های صنعتی پرکاربرد قرار می گیرند که خاصیت نسوز دارند و همین ویژگی باعث برتری آن ها نسبت به دیگر انواع کانی شده است.
برای تولید محصولات و مواد نسوز صنعتی نیاز به انواع چسب ها، افزودنی ها و دیگر مواد شیمیایی است که صنعتگران بهترین و مرغوب ترین آن ها را فراهم می کنند. با ترکیب کردن متریال مرغوب نسوز و کانی نسوز می توان به ترکیبات و محصولات جدیدی دست یافت که در صنایع مختلف کاربردهای بسیار زیادی دارند. علاوه بر این، این ترکیبات می توانند کیفیت تولیدات صنعتی را تا حد زیادی افزایش دهند. کیفیت محصولات صنعتی می تواند به طور مستقیم بر روی قیمت مواد اولیه ای همچون آهن، سیمان، فولاد، چسب و… تاثیر بگذارد.
تولیدکنندگان برای اینکه بتوانند هزینه های تمام شده برای محصولات صنعتی را متعادل کنند انواع مختلفی از کانی های نسوز را با دیگر ترکیبات شیمیایی مخلوط کرده و در نهایت به محصولات متنوعی دست پیدا می کنند.این تنوع باعث می شود تا مصرف کنندگان بتوانند به تناسب نیاز و بودجه در نظر گرفته شده مناسب ترین مواد نسوز با حجم کافی را تهیه کنند. یکی از جمله محصولات جدیدی که طول عمر و دوام بالایی دارد و از ترکیبات نسوز ساخته شده است، فایبرگلاس است که با خواص و ویژگی های خود، دیگر مواد معدنی را تحت تاثیر قرار می دهد. در ادامه با خواص مواد و کانی های نسوز آشنا می شویم. اصولا این مواد دو خاصیت کلی دارند که عبارتند از خواص حرارتی و خواص فیزیکی.
خواص فیزیکی شامل موارد زیر هستند:
• نقطه نرمی
• دمای ذوب
• دانسیته یا تراکم
• استحکام
• فرسایش
• تخلخل
خواص حرارتی نیز شامل موارد زیر هستند:
• هدایت حرارتی
• شوک حرارتی
• انبساط حرارتی
• و ضریب پخش حرارتی
نکات مهمی وجود دارند که لازم است درخصوص مواد و کانی های نسوز بدانید. اگر در پوشش مواد نسوز، فولادهای آلیاژی همچون کربن به مقدار کافی استفاده نشوند، این پوشش ها طول عمر کمی خواهند داشت. همچنین کم بودن میزان سیلیسیم، میزان فلز مذاب در ترکیب نسوز را کاهش می دهد که البته این امر باعث افزایش طول عمر ماده نسوز می شود. یکی از الیاف و مواد نسوزی که می توان کاربردهای مختلفی برای آن نام برد، پنبه نسوز است.
پنبه نسوز نوعی کانی طبیعی است که الیاف آن انعطاف بسیار خوبی دارند و در مقابل گرما، خوردگی و یا جریان برق مقاومت بالایی از خود به نمایش می گذارند. مهم ترین کاربرد پنبه نسوز در صنایع ساختمانی است که در تمامی جهان مصرف کنندگان زیادی دارد. اما نکته مهمی که درخصوص این محصول وجود دارد این است که الیاف این ماده سلامت انسان را با خطرات جدی مواجه می کند. استنشاق فیبرهای موجود در این محصول امکان ابتلا به بیماری های سختی همچون سرطان را در افراد افزایش می دهد. از این رو استفاده از آن در بسیاری از کارخانجات صنعتی در سراسر جهان ممنوع شده است.
البته جدا از پنبه نسوز، مواد نسوز بسیاری وجود دارند که با خواص شیمیایی و فیزیکی کاملا متفاوت در صنایع مختلف به کار می روند. از مهم ترین کاربردهای این مواد می توان به صنعت فولاد اشاره کرد. به کمک مواد نسوز و دیگر ترکیبات می توان بهترین و مرغوب ترین آجرهای نسوز صنعتی را تولید کرد که از حیاتی ترین مواد اولیه در صنایع به شمار می روند. از این محصولات می توان در صنایع مختلفی همچون؛ صنعت کشتی سازی، خودروسازی، تجهیزات نظامی و جنگی، پل سازی و… استفاده کرد. از جمله مهم ترین مزیت های اجرنسوز می توان به موارد زیر اشاره کرد:
• امکان سقوط مصالح ساختمانی تا حد بسیار زیادی کاهش پیدا می کند.
• مقاومت آن ها در برابر شرایط آب و هوایی مختلف همچون گرما و سرمای شدید یا فرسایش باعث می شود تا طول عمر سازه افزایش پیدا کند.
• این محصولات تنوع رنگ بسیار بالایی دارند.
• طراحی و اندازه های آن ها قابلیت سفارشی سازی داشته و می توان به تناسب سبک کار و سلیقه خود هریک از انواع آن را خریداری کرد.
• استفاده از اجرنسوز در ساختمان باعث عدم ایجاد شوره در نمای بیرونی ساختمان می شود.
• سازه در برابر آتش سوزی و حریق مقاومت زیادی خواهد داشت.
درصورتی که برای قیمت مواد نسوز نیاز به راهنمایی و مشاوره داشتید، کارشناسان ما در تجارت گرام آماده مشاوره به شما مشتریان عزیز هستند.