سنگ بنتونیت

بنتونیت، یکی از نمونه‌های برجسته سنگ‌ها و خاک‌های معدنی است که از خاک رس و آتشفشانی تشکیل شده و ویژگی‌های منحصربه‌فردی دارد. این سنگ وقتی با آب در تماس باشد،  به طور قابل توجهی متورم می‌شود که این ویژگی‌ها آن را برای کاربردهای مختلف صنعتی و علمی قابل توجه می‌سازد. بنتونیت اصلی‌ترین ساختار خود را از کانی مونت موریلونیت بدست آورده و این کانی از مهم‌ترین باقی‌مانده‌های دوران زمین‌شناسی کرتاسه است که جزو اولین موارد کشف شده در بنتونیت است.

سنگ بنتونیت

این ماده انواع گوناگونی دارد که نام‌گذاری آن‌ها بر اساس عناصری که در ترکیب آن‌ها بیشترین مقدار را دارند، انجام می‌شود. این دسته‌بندی، به نوعی مشابه با دسته‌بندی رس‌های معدنی است که ممکن است برای سیستم تنفسی اثرات جانبی داشته باشد. مقاله حاضر به صورت مختصر و مفید اطلاعاتی درباره بنتونیت و کاربردهای آن را ارائه می‌دهد و خوانندگان را با این ماده فراگیر و مفید آشنا می‌سازد.

خواص فیزیکی و شیمیایی بنتونیت

بنتونیت یک نوع خاک رس با خواص منحصر به فرد است که در صنایع مختلف مورد استفاده قرار می‌گیرد. در زیر، خصوصیات فیزیکی و شیمیایی، مزایا و معایب بنتونیت توضیح داده شده‌اند:

خصوصیات و مزایای فیزیکی بنتونیت:

لغزندگی و چربی: به دلیل وجود پیوندهای واندروالسی ضعیف، لغزندگی لایه‌های بنتونیت زیاد است و آن را چرب به نظر می‌آورد.

جذب آب: بنتونیت توانایی جذب آب را دارد و ذرات آن می‌توانند هفت تا بیست برابر نسبت به حجم خود، رطوبت جذب کنند.

متورم شدن: لایه‌های سطحی بنتونیت با هیدراتاسیون کاتیون‌هایی که مبادله می‌شوند، آب جذب می‌کنند و لایه‌های شبکه با فشار نیروی دافعه‌ای مانند فشار اسمزی جدا می‌شوند و منجر به متورم شدن بنتونیت می‌شود.

استفاده در صنایع مختلف: بنتونیت در صنایع چسب و رنگ، مواد شوینده، پزشکی و ساختمانی مورد استفاده قرار می‌گیرد.

معایب بنتونیت:

وابستگی به آب گرم: متورم شدن بنتونیت در آب گرم با سرعت بیشتری اتفاق می‌افتد که ممکن است در برخی شرایط محدودیت‌هایی ایجاد کند.

محدودیت‌های حرارتی: بنتونیت در مواردی که نیاز به تحمل حرارت بالا دارد، ممکن است مناسب نباشد.

سطح محدود: سطح محدود بنتونیت (بین ۶۰۰ تا ۸۰۰ متر مربع) ممکن است در برخی استفاده‌ها محدودیت‌هایی ایجاد کند.

در کل، بنتونیت به عنوان یک ماده چند منظوره با خصوصیات منحصر به فرد خود در صنایع مختلف مورد استفاده قرار می‌گیرد.

انواع بنتونیت بر اساس نوع ساختار و ناخالصی‌ها

بنتونیت انواع مختلفی دارد، هر یک از این انواع بنتونیت با توجه به خصوصیات و ناخالصی‌های خود، در صنایع مختلف مورد استفاده قرار می‌گیرند که در ادامه به آنها پرداخته‌ایم.

بنتونیت سدیم (سدیک):

لایه‌های چهار وجهی و شش وجهی با اتصال متصل به یکدیگر، ساختار شش وجهی را تشکیل می‌دهند.

حاوی ناخالصی‌های سدیم است.

جاذب رطوبت با قابلیت انبساط و جذب آب به اندازه چند برابر جرم خود در حالت خشک است.

خاصیت کلوئیدی عالی دارد و مورد استفاده در گل حفاری، تحقیقات ژئوتکنیکی و زیست محیطی است.

در گل حفاری در چاه‌های نفت و گاز و تحقیقات ژئوتکنیکی و زیست محیطی استفاده می‌شود.

بنتونیت کلسیمی:

لایه‌های هشت وجهی با اتصال به شکل مسطح، ساختار هشت وجهی را ایجاد می‌کنند.

حاوی ناخالصی‌های کلسیم است.

جذب کننده یون‌ها در محلول، جذب چربی‌ها و روغن‌ها است.

به عنوان ماده تمیز کننده صنعتی استفاده می‌شود.

به عنوان ماده تمیز کننده صنعتی و جذب چربی‌ها و روغن‌ها استفاده می‌شود.

بنتونیت پتاسیم دار:

متفاوت از دو نوع قبلی، حاوی پتاسیم و حاصل تغییرات خاکستر آتشفشانی است.

غنی از پتاسیم است و در زمین‌هایی که نیاز به این عنصر دارند مفید است.

نکات خرید بنتونیت

در خرید بنتونیت، اولین نکته مهم انتخاب نوع مناسب بنتونیت بر اساس نیاز و کاربرد موردنظر است. بنتونیت‌ها دارای انواع مختلفی هستند، از جمله سدیم دار با خاصیت جذب قوی یا کلسیم دار با توانایی جذب چربی و روغن، لذا انتخاب نوع مناسب بر اساس خواص مورد نظر بسیار اهمیت دارد. همچنین، اطمینان از اصالت و کیفیت محصول از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. بررسی تاریخ انقضا و شرایط نگهداری نیز برای اطمینان از کیفیت محصول حائز اهمیت است. در نهایت، مقایسه قیمت و شرایط فروش از دیگر معیارهای مهم خرید بنتونیت محسوب می‌شود تا خریداران بهترین محصول را با بهترین شرایط مالی خود به دست آورند.

عوامل تاثیر گذار بر قیمت بنتونیت

قیمت بنتونیت تحت تأثیر چندین عامل اقتصادی و صنعتی قرار دارد. اولین عامل مؤثر بر قیمت بنتونیت، عرضه و تقاضای بازار است. افزایش تقاضا برای بنتونیت در صنایع مختلف مانند گل حفاری، صنایع آرایشی و بهداشتی و ساختمان‌سازی می‌تواند به افزایش قیمت منجر شود. همچنین، میزان استفاده از بنتونیت در موارد مختلف مانند حفاری چاه‌ها و استفاده در آرایشی و بهداشتی نیز تاثیرگذار است. عوامل تولید نیز مهم هستند؛ هزینه‌های استخراج، پردازش و بسته‌بندی بنتونیت تاثیر زیادی بر قیمت نهایی دارند.

انواع مختلف بنتونیت نیز ممکن است در قیمت تفاوت داشته باشند؛ برخی از انواع با خصوصیاتی مانند جذب کننده‌ی چربی، ممکن است گران‌تر باشند. عوامل جغرافیایی نیز در تعیین قیمت نقش دارند؛ موقعیت معادن و هزینه‌های حمل و نقل ممکن است در این موضوع تاثیرگذار باشند. به عنوان مثال، بنتونیت‌هایی که در مناطق دورتر و سخت‌تر در دسترس هستند، ممکن است هزینه حمل و نقل بیشتری داشته باشند و این مسئله می‌تواند به افزایش قیمت منجر شود. در نهایت، عوامل بازار جهانی و نوسانات ارز نیز می‌توانند تأثیرگذار باشند و قیمت بنتونیت را تحت تاثیر قرار دهند.

کاربرد بنتونیت در صنعت

این ماده معدنی کاربردهای زیادی در صنعت دارد که ما در ادامه سعی کردیم به چند نمونه از مهمترین کاربردها اشاره کنیم:

گندله سازی: بنتونیت، با ترکیب نوع سدیم دار با سنگ آهن خرد شده، گلوله‌های کوچکی به نام "گندله" تولید می‌کند. این گندله‌ها پس از پخت و سفت شدن، مقاومت بالایی در برابر ذوب شدن و خرد شدن پیدا می‌کنند. این محصول نه تنها با سرعت بیشتری خشک می‌شود، بلکه ترک هم نمی‌خورد.

ریخته گری: بنتونیت در صنعت ریخته گری نیز کاربرد دارد. از ترکیب ماسه و بنتونیت، قالب‌های ریخته گری ساخته می‌شود. در اینجا، از نوع سدیم دار بنتونیت به دلیل عدم چسبندگی و تورم‌پذیری زیاد استفاده شده و ماسه‌ها به خوبی به هم چسبیده و محکم می‌شوند. این اقدام باعث بهبود کیفیت ریخته گری شده و نیاز به استفاده از مواد افزودنی دیگر کاهش می‌یابد.

استفاده در خوراک دام: هر دو نوع بنتونیت سدیم دار و کلسیم دار در تهیه مواد خوراکی مورد استفاده قرار می‌گیرند. این مخلوط مواد معدنی و ریزمغذی باعث افزایش وزن دام و رشد گله می‌شود. بنتونیت به بهبود هضم مواد غذایی کمک می‌کند و از آلودگی روده و مایکوتوکسین‌ها جلوگیری می‌کند. همچنین، در خوراک مرغ‌ها نیز استفاده می‌شود تا پوست تخم مرغ‌ها ضخیم‌تر شود و وزن جوجه‌ها افزایش یابد.

تولید مواد شوینده، آرایشی و بهداشتی: بنتونیت به دلیل قدرت جذب بالا، در تولید مواد شوینده کاربرد دارد و باعث کاهش سختی در این مواد می‌شود. در ترکیب محصولات آرایشی و بهداشتی نیز به عنوان امولسیون به کار می‌رود که با توانایی ترکیب چربی و آب، محلول یکنواختی را تشکیل می‌دهد. برای پیشگیری از ژله‌ای شدن مواد و جلوگیری از ته نشین شدن آن‌ها، بنتونیت با ساختار کلوئیدی به کار می‌رود.

دیگر کاربردها: بنتونیت در بند آوردن خونریزی، به عنوان پادزهر در مسمومیت با فلزات سنگین، در ترکیبات محصولات آرایشی و بهداشتی مانند کرم‌های ضد آفتاب، لوسیون‌ها، کمپرس‌های مرطوب، پودرهای مخصوص بدن و در تصفیه فاضلاب‌ها، کاغذسازی، تولید کاتالیزورها و بسیاری دیگر از صنایع نیز کاربرد دارد.

تولید بنتونیت

تولید بنتونیت اغلب از معادن سنگ‌ها با استفاده از روش استخراج انجام می‌شود. در این فرآیند، مواد معدنی که حاوی بنتونیت هستند، از معدن استخراج و به مراحل بعدی تولید منتقل می‌شوند. ترکیب به دست آمده حتی در رطوبت ۳۰ درصد، حالت جامد دارد.

در روند تولید بنتونیت، ابتدا مواد استخراج شده خرد می‌شوند تا به اندازه مناسبی برای فرآیند بعدی تبدیل شوند، سپس اگر لازم باشد، سودااش یا کربنات سدیم به مواد اضافه می‌شود تا فعال شود و برخی از ویژگی‌های بنتونیت تقویت گردد.

مواد جامد حاصله را سپس با استفاده از روش اثر هوا یا فرآیند خشک شدن فوری، خشک می‌کنند. این مرحله باعث حذف رطوبت و کاهش آن به حدود ۱۵ درصد می‌شود.

تامین یا تهیه بنتونیت در تجارتگرام

بنتونیت به عنوان یک ماده معدنی گسترده‌ در صنایع مختلف نظیر گل حفاری، ریخته‌گری، خوراک دام، تولید مواد شوینده و آرایشی، صنایع کاغذ سازی و تصفیه آب مورد استفاده قرار می‌گیرد. تجار و تامین‌کنندگان بنتونیت از طریق سایت تجارتگرام خدمات و محصولات خود را معرفی می‌کنند. این پلتفرم امکان برقراری ارتباط مستقیم بین خریداران و فروشندگان را فراهم می‌کند و اطلاعاتی در مورد مشخصات فنی، قیمت‌ها، شرایط تحویل و شرایط پرداخت در اختیار علاقمندان قرار می‌دهد. تجار و کسب‌و‌کارهای مرتبط با صنایع مختلف از این واسطه برای تامین بنتونیت با کیفیت و با قیمت رقابتی بهره می‌برند و همچنین این پلتفرم به عنوان یک فرصت برای گسترش همکاری‌های تجاری در حوزه مواد معدنی به شمار می‌رود.