فلزات نقش بسیار مهمی در زندگی مدرن امروزی دارند و استفاده از آنها نیازمند آشنایی با شیوه‌های تبدیل آنها دارد. از روش‌های شکل دادن به فلزات و آلیاژ می‌توان به روش ریخته گری اشاره کرد. ریخته گری ابعاد مختلفی دارد و با توجه به نوع قالب به دو گروه قالب موقت و قالب دائم تقسیم می‌شود. همچنین برای بالا بردن کیفیت کار، از نوعی خاصی از چدن به نان چدن نشکن برای تهیه قالب استفاده می‌شود؛ گرچه غالبا قالب‌ها از چدن ساخته می‌شوند، اما استفاده از گرافیت کروی و منیزیم در ساختار چدن معمولی، باعث تولید نوعی چدن به نام چدن نشکن یا داکتیل می‌شود.
به طور کلی به ساخت قطعه‌ای فلزی با استفاده از مواد مذابی که تحت فشار قرار می‌گیرد ریخته گری می‌گویند. در این فرآیند از قالب‌ها در جنس و اندازه‌های گوناگون استفاده می‌کنند. یکی از این قالب‌ها چدن بوده که بر همین اساس مزایا و معایب ریخته گری چدن نشکن در مقایسه با ریخته گری معمولی باید مورد بررسی قرار بگیرد. در ادامه به این موضوع پرداخته و اطلاعات کاملی در اختیارتان قرار می‌دهیم. پس همراه ما باشید.
* برای مشاهده قیمت چدن داکتیل لینک کلیک کنید *
آشنایی با ریخته گری چدن
فلزاتی مانند آلومینیوم، آهن، چدن، نقره و … بعد از ذوب شدن، به داخل قالب مخصوصی که دارای اندازه و شکل خاصی است ریخته می‌شوند. به عبارتی این فلزات را به قالب‌های مورد نظر تزریق می‌کنند تا مطابق با قالب شکل بپذیرند و داخل قالب‌ها سخت شود. همانطور که گفتیم این فرایند را ریخته گری می‌گویند. قالب‌های که برای ریخته گری در گذشته استفاده می‌شدند، عموما از جنس خاک رس، ماسه یا فلزی مخصوص بودند.
امروزه بیشتر از قالب فلزی استفاده می‌شود که برای این کار لازم است فلز مربوطه برای ساخت قالب به گونه‌ای انتخاب شود که دمای ذوب آن نسبت به فلزی که در حالت مذاب درون آن قرار می‌گیرد، بیشتر باشد. مثلا اگر برای ساخت قالب از چدن که از ترکیب آهن، کربن، سیلیسیم تشکیل شده استفاده کنند، چون دمای ذوب آن بیشتر از آهن است، گزینه بسیار مناسبی محسوب می‌شود.
* برای مشاهده قیمت شمش چدن روی لینک کلیک کنید *
چدن داکتیل یا نشکن
از گذشته تا به امروز از انواع چدنها در صنعت و زمینه‌های مختلف استفاده شده است. به عنوان مثال برای تولید بدنه کالا‌های صنعتی یا هر مصرف صنعتی دیگر، از چدن خاکستری یا سفید استفاده شده است. اما با پیشرفت در صنعت و تکنولوژی، چدن نشکن یا داکتیل تولید شده که بسیار با کیفیت بوده و از مواد و ترکیبات خاصی در تهیه آن استفاده شده است. این موضوع باعث شده در صنعت این نوع چدن خیلی بیشتر از سایر چدنها مورد استقبال قرار گیرد و تا به امروز از بهترین و کاربردی‌ترین تولیدات صنعت به شمار آید. چدن داکتیل را با عناوینی همچون، آهن نشکن، چدن گرافیت کروی یا آهن SG نیز می‌شناسند.
مشخصات چدن داکتیل یا نشکن
برای اینکه از مزایا و معایب ریخته گری چدن نشکن در مقایسه با ریخته گری معمولی آگاه باشیم، لازم است درباره مشخصات و ویژگیهای چدن داکتیل بیشتر بدانیم. محققان زیادی برای تهیه این چدن تلاش کرده‌اند تا چدن نشکن را با بالاترین کیفیت و با بهترین مواد مصرفی بسازند. گرافیت در ساخت چدن نشکن بسیار مهم و حائز اهمیت است و وجود گرافیت کروی است که باعث افزایش مقاومت چدن نشکن و خستگی ناپذیری آن نسبت به سایر چدنها شده است. در واقع چدن‌های معمولی با وجود گرافیت به چدن نشکن تبدیل می‌شوند و نسبت به ضربه مقاوم شده و مستحکم‌ترین نوع چدن محسوب می‌شوند.
ریخته گری چدن به روش داکتیل یا چدن نشکن
برای تهیه چدن نشکن منیزیم به عنوان ماده نشکن به چدن معمولی اضافه می‌شود. منیزیم مهمترین ماده نشکن ساز است که با اضافه کردن به چدن خاکستری، چدن نشکن را تولید می‌کند. به عبارتی منیزیم ساختار چدن خاکستری را دچار تغییر می‌کند و کروی شدن ساختار آن باعث مقاومت در برابر شکستن می‌شود. در این صورت، چدن دارای انعطاف نیز خواهد شد و تا حدودی کشیده و خمیده می‌شود. همچنین برای ایجاد ساختار کروی در چدن، از گرافیت هم استفاده می‌شود تا در کنار منیزیم، چدن نشکن و مستحکمی را ایجاد کند.
* برای مشاهده قیمت خرید چدن امروز روی لینک کلیک کنید *
تفاوت چدن داکتیل با چدن خاکستری
در گذشته پرکاربردترین چدن، چدن خاکستری بود. اما به مرور و با مطالعه و تلاش محققان چدن نشکن تهیه شد که بهتر و پر کاربردی‌تر از چدن خاکستری است. با این حال اما همچنان چدن خاکستری کارایی خود را داشته و در شرایطی حتی نسبت به چدن نشکن در اولویت قرار می‌گیرد. چدن داکتیل مقاوم نسبت به ضربه بوده و مستحکم ساخته شده است، در مقابل چدن خاکستری دارای گرافیت رشته‌ای یا ورقه‌ای بوده که این ساختار باعث برتری‌هایی در چدن خاکستری شده است. چدن داکتیل و چدن خاکستری دارای وزن یکسان هستند، اما چدن داکتیل، مستحکم تر بوده و این دیگر ویژگی برتر چدن داکتیل نسبت به چدن خاکستری محسوب می‌شود.
در بین ریخته گری چدن نشکن و ریخته گری چدن خاکستری دو تفاوت مهم وجود دارد که خاصیت چکش خواری و انبساط است. علاوه بر این دو تفاوت پر اهمیت، می‌توان به موارد دیگر هم اشاره کرد. به عنوان مثال:
چدن داکتیل یا نشکن نسبت به چدن خاکستری در برابر ضربه مقاومت بسیار بالایی دارد و می‌تواند ضرباتی با شدت بالا را تحمل کند. چدن خاکستری حداکثر ضربه با دو پند را تحمل می‌کند و این در حالیست که چدت نشکن ضربه ای تا 7 فوت پند را تحمل می‌کند.
چدن نشکن یا داکتیل از لحاظ رسانش گرمایشی در مقایسه با چدن خاکستری، دارای رسانش گرمایی کمتری است.
اما در ادامه اگر به طور انحصاری بخواهیم کاربرد چدن خاکستری را بیان کنیم به دو مورد مهم می‌توان اشاره کرد که شامل:
روکش کوره ها و دریچه ها
وزنه تعادل و پاسنگ ها
* برای مشاهده قیمت چدن خاکستری روی لینک کلیک کنید *
شباهت چدن نشکن و معمولی در ریخته گری
برای بررسی دقیق تر و جزیی تر چدن داکتیل در مقایسه با چدن خاکستری و معمولی، چند مورد زیر را می‌توان نام برد:
قابلیت ریخته گری در هر دو چدن وجود دارد.
از چدن خاکستری براده برداری راحت تری صورت می‌گیرد.
هم چدن خاکستری و هم چدن نشکن دارای سطح سفت و سخت هستند.
قابلیت کشسانی و انعطاف چدن نشکن بالاتر از چدن خاکستری است.
مقاومت چدن نشکن بسیار بالاست.
چدن نشکن و چدن خاکستری هر دو نسبت به خوردگی، مقاومت بالایی دارند.
کاربرد چدن داکتیل یا نشکن
چدن داکتیل یا چدن نشکن از تولیدات بسیار مهم و کاربردی تهیه شده توسط محققان بوده که بعد از تلاش‌های بسیار تهیه شده است. چدن نشکن در خیلی از موارد به جای سایر چدنها در کاربرد‌های متفاوت مورد استفاده قرار می‌گیرد. به عنوان مثال در گذشته از آهن به عنوان بهترین و مقاوم ترین پوشش استفاده می‌کردند، اما با تولید چدن نشکن و ویژگیهای منحصر به فرد آن، این ماده تا حدود زیادی جایگزین آهن شده است. همچنین از آهن به عنوان پوشش کالا و از چدن به عنوان محافظ برای جلوگیری از خوردگی و آسیب دیدگی آهن استفاده می‌شود. همینطور در تولید لوله‌های آب و فاضلاب به دلیل عدم زنگ زدگی چدن، امروزه از انواع چدنها به جای آهن استفاده می‌کنند.
سخن پایانی
برای ساخت فلزات و آلیاژ در شکل و اندازه مخصوص، از انواع قالب‌ها در گونه‌های مختلف استفاده می‌شود. این قالب‌ها با توجه به جنس، شکل، اندازه، نوع موقت و دائم، تقسیم بندی شده و بر اساس کاربرد مورد استفاده قرار می‌گیرند. ریخته گری با قالب‌های چدنی بیشترین و پرکاربردترین نوع ریختهگری محسوب می‌شود و باز از بین قالب‌های چدنی، قالب چدنی نشکن یا داکتیل، پرمصرف ترین نوع چدن به حساب می‌آید. چدن نشکن استحکام و مقاومت بالایی دارد و همین امر باعث استفاده بسیار این نوع چدن در صنایع مختلف کشور شده است. به طور کلی در این مقاله با مزایا و معایب ریخته گری چدن نشکن در مقایسه با ریخته گری معمولی آشنا شدیم که امیدواریم برای شما نیز سودمند بوده باشد.
