ریخته‌گری روشی برای ساخت ابزار و تجهیزات مختلف است که از قدیم تا کنون مورد توجه بوده است. فرایند ریخته‌گری به این صورت است که ماده‌ای ذوب شده را درون قالبی می‌ریزند که در آن قالب، حفره‌ای به شکل ابزار و وسیله مورد نیاز وجود دارد و سپس مواد مذاب را درون قالب و حفره ریخته و بعد از سرد شدن ماده مذاب و شکل‌گیری وسیله مورد نظر، قالب از آن جدا می‌شود.
ریخته‌گری به روش‌های مختلفی انجام می‌شود که با تولید ماشین آلات و تجهیزات جدید ریخته‌گری، امروزه روش‌های جدیدی برای آن آمده است. به منظور آشنایی بیشتر با ریخته‌گری و انواع ماشین‌آلات و تجهیزات آن، تا انتهای این مقاله با ما همراه باشید.
ریخته‌گری چیست؟
روش‌های مختلفی برای تولید وسایل و تجهیزات مختلف وجود دارد که ریخته‌گری نیز یکی از بهترین این روش‌ها محسوب می‌شود. ریخته‌گری روشی است که در آن ابتدا متریال و موادی که قرار است با آن وسیله‌ای تولید شود ذوب شده و سپس مواد ذوب شده را درون قالبی می‌ریزند که حفره‌ای به شکل وسیله مورد نظر در آن قرار دارد. سپس اجازه می‌دهند تا مواد ذوب شده درون قالب سرد شود و جامد شده تا وسیله مورد نظر فرم گرفته و ساخته شود. سپس، قالب را از آن جدا کرده و وسیله ساخته شده استخراج می‌شود.
برای ذوب کردن مواد و انجام عملیات ریخته‌گری، از تجهیزات و ماشین‌آلات جدید استفاده می‌شود. ریخته‌گری علاوه بر اینکه روشی است که باعث سهولت و سرعت در تولید می‌شود، روشی کم هزینه نیز هست و برای تولید تجهیزاتی که امکان تولید آن‌ها با سایر روش‌ها وجود ندارد یا سخت است، استفاده می‌شود.
روش تولید وسایل و تجهیزات مختلف با ریخته‌گری، از گذشته تا کنون وجود داشته است و محبوبیت خود را حفظ نموده است. از این روش در صنایع و زمینه‌های مختلفی مانند، خودروسازی، هوافضا، تولید ادوات نظامی، لوازم خانگی و موارد بسیار دیگری استفاده می‌شود.
انواع ماشین آلات ریخته‌گری
امروزه ریخته‌گری مانند گذشته نیست و از روش‌ها و ماشین‌آلات نوین برای انجام این کار استفاده می‌شود. استفاده از ماشین آلات کاربردی در این زمینه، باعث افزایش کیفیت و سرعت تولید تجهیزات شده و فرایند انجام آن را سهولت می‌بخشد. در ادامه به معرفی برخی از مهم‌ترین ماشین‌آلات ریخته‌گری می‌پردازیم.
کوره خشک کن پودر
دستگاه کوره خشک کن، یکی از ماشین آلات ریخته‌گری است که برای از بین بردن رطوبت مواد استفاده می‌شود. قبل از وارد کردن فلزات و مواد، ابتدا باید رطوبت آن‌ها گرفته شود که کوره خشک کن پودر این کار را برای شما انجام می‌دهد.
پیشگرم پاتیل
برای جلوگیری از افت دمای مواد ذوب شده در زمان تخلیه و انتقال به داخل پاتیل، پاتیل‌ها را در دمای 1000 تا 1100 پیشگرم می‌کنند. در واقع پیشگرم پاتیل، به منظور جلوگیری از واکنش با فلز مایع، رطوبت را از خاک نسوز پاتیل حذف می‌کند. پیشگرم پاتیل دو نوع افقی و عمودی دارد که در پیشگرم عمودی، مشعل در بالای پاتیل قرار گرفته اما در پیشگرم افقی، مشعل در قسمت خلاف پاتیل قرار گرفته است.
شیک اوت
شیک اوت یکی از دستگاه‌های کاربردی ریخته‌گری است که با کمک نیروی ارتعاش، وظیفه تخلیه و جداسازی ماسه ریخته‌گری از درجه قالب‌گیری را دارد.
سرند کراشر
به منظور دانه‌بندی و خردایش ماسه‌های حاصل از قالب‌گیری، از دستگاه سرند کراشر استفاده می‌شود. سرند کراشر، ترکیبی از خردایش و سرند ماسه است که یکی از دستگاه‌های کاربردی ریخته‌گری است. این دستگاه در ظرفیت‌های 1 تا 5 تن تولید می‌شود. این دستگاه برای کارگاه‌های ریخته‌گری کوچک تا متوسط که از روش قالب‌گیری فوران یا co2 استفاده می‌کنند، مناسب است.
میکسرهای مداوم ماسه
جهت آماده‌سازی ماسه ریخته‌گری و مخلوط کردن ماسه و چسب و سایر افزودنی‌ها، از دستگاه میکسرهای مداوم ماسه استفاده می‌شود. با استفاده از این دستگاه، ماسه همیشه تازه بوده و قالب‌های با کیفیتی تولید می‌شود.
بگ فیلتر بالای سیلو
بگ فیلتر کوره ذوب، سیستم فیلتراسیون تخصصی بوده که به منظور حذف و از بین بردن دود تولید شده در طی فرایند ذوب، مورد استفاده قرار می‌گیرد. به منظور کاهش آلودگی هوا در محیط از این دستگاه استفاده می‌شود که عملیات جمع‌آوری و فیلتر ذرات خطرناک را انجام می‌دهد.
میکسر طرح آیریش
میکسر آیریش، یکی از میکسرهای کاربردی در صنعت ریخته‌گری است که از آن برای مخلوط کردن ماسه با سایر مواد و افزودنی‌ها استفاده می‌شود. در این نوع میکسر، پن و تیغه‌ها در خلاف جهت هم ولی در زاویه‌ای مشخص، عملیات میکس مواد را با سرعت و کیفیت بالا انجام می‌دهند.
انواع تجهیزات ریخته‌گری
علاوه‌بر ماشین آلات مورد استفاده در ریخته‌گری، از تجهیزات کاربردی دیگری نیز در این صنعت استفاده می‌شود. روش‌های مختلفی برای ریخته‌گری وجود دارد که برخی از تجهیزات مناسب با هر یک از این روش‌ها نیز متفاوت است و برخی از تجهیزات نیز مشترک است. در ادامه برخی از تجهیزات ریخته‌گری معرفی و بررسی شده‌اند.
پاتیل
پاتیل به ظروف فولادی گفته می‌شود که داخل آن با آجر نسوز چیده شده و عملیات حمل مذاب یا تصفیه فولاد نیز داخل آن انجام می‌شود.
سمپلر مذاب
به منظور نمونه برداری از مواد مذاب و یا انتقال آن از سمپلر استفاده می‌شود. از نمونه برداری برای دریافت نمونه متالوگرافی از آن تهیه شود و یا بر روی آن تجزیه و تحلیل شیمیایی صورت گیرد.
سیستم اسلایدگیت
به منظور کنترل جریان مذاب از پاتیل به تاندیش از سیستم اسلایدگیت استفاده می‌شود.
کوره
از کوره‌ها به منظور ذوب و نگهداری مواد استفاده می‌شود که انواع مختلفی مانند کوره القایی، کوره بوته‌ای، کوره تشعشعی و غیره دارند.
غلاف ترموکوپل
غلاف ترموکوپل، فلزی از خانواده فولاد است که عایق و بسیار مقاوم بوده که از ترموکوپل در برابر دما و حرارت زیاد محافظت می‌کند.
غلاف ترمومتر
غلاف ترمومتر نیز دارای حسگر دما است که همه تغییرات فیزیکی دما را حس نموده و به منظور سنجش درجه حرارت جواد همگن کاربرد دارند.
ونت ریخته‌گری فولاد
از ونت ریخته‌گری فولاد به منظور کاهش سرعت مواد مذاب استفاده شده و منجر به جریان یکنواخت جهت انتقال مذاب به حفره می‌شود.
فیلتر سرامیکی
یکی دیگر از تجهیزات ریخته‌گری، فیلتر سرامیکی است که از آن در قالب و به منظور جداسازی ناخالصی‌های مذاب استفاده می‌شود. فیلترهای سرامیکی با توجه به جنس، انواع مختلفی شامل آلومینا، زیرکن و کاربید سیلیکون دارند.
بوته ریخته‌گری
در ریخته‌گری برای ذوب فلزاتی مانند آهن، مس و برنج از ظروف و مخازنی نسوز به نام بوته ریخته‌گری استفاده می‌شود.
نازل تاندیش
نازل تاندیش به نسوزهایی گفته می‌شود که در کف تاندیش قرار گرفته و کار هدایت جریان مذاب از تاندیش به قالب را انجام می‌دهد.
نتیجه‌گیری
ریخته‌گری یکی از روش‌های قدیمی و چندین هزار ساله برای تولید وسایل و تجهیزات مختلف از جمله تجهیزات فلزی است.در گذشته برای انجام ریخته‌گری از روش‌های سنتی و ابزارهای ساده استفاده می‌کردند، اما امروزه به منظور انجام فرایند ریخته‌گری، از ماشین‌آلات و تجهیزات پیشرفته مختلفی استفاده می‌شود.
برخی از ماشین‌آلات ریخته‌گری عبارتند از، کوره خشک کن پودر، سرند کراشر، پیشگرم پاتیل، بگ فیلتر بالای سیلو، میکسرهای مداوم ماسه، میکسر طرح آیریش و غیره. همچنین تجهیزات مختلف دیگری نیز در ریخته‌گری استفاده می‌شوند که برخی از آن‌ها عبارتند از، غلاف ترموکوپل، غلاف ترمومتر، سمپلر مذاب، ونت ریخته‌گری فولاد، قالب، سیستم اسلایدگیت و غیره. ما در این مقاله به معرفی و بررسی برخی از کاربردی‌‌ترین ماشین‌آلات و تجهیزات ریخته‌گری پرداختیم.
