معرفی مدارک و مراحل صادرات کالا از گمرک

در اکثر کشور‌های جهان، سازمانی وجود دارد که صادرات و واردات و به بیان ساده تر ورود و خروج انواع مواد و محصولات را کنترل کرده و طبق قوانین موجود در هر کشور مجوز ورود و خروج محصولات را صادر می‌کند. مجموعه امور بازرگانی و صادرات و واردات، برای انتقال و مبادله کالا و مواد اولیه مثل مواد معدنی و کربنی و … صورت می‌گیرد. سازمان گمرک در هر کشور، مبادله آن کالا را قانونی کرده و استفاده از آن محصول در کشور مقصد را بدون مانع خواهد کرد. برای صادرات و واردات، علاوه بر رعایت قوانین و مقررات، باید اقدام به اخذ بعضی مدارک و گواهی‌ها کرد. بعضی از این مدارک و گواهی‌ها برای همه کالا‌ها ضروری بوده و برخی صرفا به خاطر نوع کالا و یا به درخواست مشتری اخذ می‌شود. مراحل صادرات و واردات و بازرگانی از راه گمرک دارای شرایط و مستلزم رعایت قوانینی بوده که در ادامه به بررسی آن می‌پردازیم، پس با ما همراه باشید. 

انواع صادرات کالا در گمرک 

صادرات از طریق گمرک به روش‌های مختلفی انجام می‌گیرد که چند دسته از آن شامل موارد زیر است: 

صادرات قطعی

کالا یا محصول از طریق صادرات قطعی از طرف شخص یا شرکت، در کشور مبدا بدون نیاز به پرداخت حق گمرک و بدون نیاز به پرداخت حق بازرگانی و هر گونه مالیات و عوارض، به کشور مقصد ارسال می‌شود. 

صادرات موقت

در صادرات موقت، کالا یا محصول از کشور مبدا به صورت موقت و در بازه زمانی مشخص، به کشور مقصد برای معرفی محصول یا نمایش آن ارسال می‌شود. هدف صادرات موقت، فروش در همان لحظه نیست و بازرگان، کالا را به گمرک مبدا بازگردانده و مرجوع می‌کند. در این شرایط کار‌های لازم برای ترخیص دائم کالا از گمرک ضرورتی ندارد و صرفا صادرکننده آن محصول، طی توافق نامه و پرداخت مبلغ، اطمینان از بازگشت کالا را برای  گمرک ایجاد می‌کند. این مبلغ، هنگام مرجوع شدن کالا به شخص پس داده می‌شود.

مراحل مورد نیاز برای صادرات کالا توسط فرد یا شرکت

ارائه کارت بازرگانی صادر کننده

آماده سازی فاکتور فروش 

آماده سازی فهرست عدل بندی

تهیه لیست کالا

قرارداد بیمه و حمل و نقل کالا

تهیه اظهارنامه از گمرک مبدا

تهیه بارنامه

تهیه گواهی مبدا

صادرات طبق اسناد تهیه شده

چگونگی صادرات کالا از گمرک

صادرات و واردات موفق، نیاز به فراهم آوردن شرایط لازم مثل شناسایی کردن موقعیت جغرافیایی مطلوب برای محصول مورد نظر دارد تا بتوان با انتخاب کردن بهترین موقعیت، صادرات موفق‌تری داشت و سود بیشتری از کالا بدست آورد. برای صادرات محصول، باید مدارک لازم برای ارسال را فراهم کرده و با رعایت قوانین تصویب شده در کشور مبدا و مقصد پیش رفت. 

انواع کالا برای صادرات کدام است؟

مجموعه کالا‌هایی که برای صادرات می‌توان نام برد شامل سه دسته می‌شود: 

کالای مجاز: کالا‌های که طبق قوانین تولید شده و دارای مجوز هستند و طبق یک سری نکات مختصر  می‌توان آن‌ها را صادر کرد، بدون اینکه نیازی به مجوز جداگانه‌ای برای صادرات باشد.

کالای مشروط: همه کالا‌هایی که برای صادر کردن نیاز به مجوز صادرات دارند. مجوز باید از طریق وزارت خانه مربوطه تهیه شده و به گمرک ارسال شود تا کار‌های مربوطه برای صادرات انجام گیرد. 

کالای ممنوع: مجموع کالا‌هایی که در کشور مبدا از نظر قوانین آن کشور ممنوع بوده و کلا مجوز برای  آن‌ها صادر نمی‌شود. 

مدارک مورد نیاز برای صادرات کالا از ایران

مدارک مورد نیاز برای صادرات کالا با توجه به محصول مورد نظر و مقصد انتخاب شده تعیین می‌شود. اما برای مواد اولیه مثل مواد معدنی و کربنی برای بازرگانی و مواد اولیه برای ساخت فولاد یک سری مدارک کلی نیاز است که شامل موارد زیر است: 

فاکتور فروش: مجموع اطلاعاتی از قبیل شماره فاکتور، تعداد کالا، قیمت کالا، کشور مقصد را شامل می‌شود و تهیه آن بسیار مهم و لازم است. 

بارنامه: توسط حمل کننده کالا با هر عنوان سندی رسمی صادر می‌شود، که شامل نام حمل کننده کالا، نام مشتری، جزییات کالا، جزییات مبدا و مقصد است. 

گواهی مبدا: این مدرک نشان دهنده فروشنده و یا شخص یا شرکت کشور مبدا است که توسط اداره مالیات یا گمرک کشور مبدا که کالا را صادر می‌کند ارائه می‌شود. 

مجوز صادرات: مجوزی است که نشان می‌دهد صادر کننده دارای مجوز برای صادرات کالای مورد نظر است. 

گواهی اصالت کالا: مدرکی که مطابق با اطلاعات موجود در فاکتور فروش بوده و کیفیت مناسب و لازم کالای صادراتی را بیان می‌کند. 

گواهینامه بهداشت: برخی کالا‌ها برای صادر کردن نیاز به گواهی نامه بهداشتی دارند، مثل محصولات دامی، کشاورزی و … حتی برخی کشور‌های خاص هم برای صادرات و واردات کالای مورد نظر نیاز به گواهی سلامت دارند. گواهی‌های سلامت هر کدام با توجه با نوع کالا، توسط سازمان مربوطه صادر می‌شود. 

کارت بازرگانی: این کارت به نام شخص یا شرکت صادرکننده است و مجوز صادرات و واردات به آن شخص یا شرکت محسوب می‌شود. 

گواهی استاندارد: برخی کالا‌ها نیاز به استاندارد دارند که برای تایید این گواهی صادر می‌شود. 

لیست عدل بندی: در صادرات، گاهی محصولات متفاوت از هم بوده و یا به صورت بسته بندی متفاوت صادر می‌شوند که در این شرایط باید لیستی از کالا‌ها تهیه و تحویل گمرک شوند. 

روش‌ها و انواع صادرات کالا

صادرات و واردات کالا در روش‌های گوناگون انجام می‌گیرد که شامل روش مستقیم و غیر مستقیم است. 

صادرات مستقیم

در روش صادرات مستقیم، برای صادر کردن کالا و محصول مورد نظر، ابتدا باید گواهی لازم و مدارک مورد نظر برای سازمان‌های ذی ربط را تهیه کنید. این گواهی باید توسط تولید کننده دریافت شود و در اختیار مشتری قرار بگیرد. پس از دریافت مجوز و گواهی مربوطه، به طور مستقیم و با توجه به رعایت قوانین هر دو کشور مبدا و مقصد، کالای مورد نظر به کشور خارجی صادر می‌شود. پس در این روش بازاریابی و جذب مشتری مستقیما بر عهده صادر کننده است.

صادرات غیر مستقیم یا واسطه‌ای

وقتی محصول مورد نظر با یک واسطه به خریداران آن محصول معرفی شود، صادرات با واسطه محسوب می‌شود. در این روش نوعی قرارداد بین واسطه و صادرکننده بسته شده و طبق آن مثلا بخشی از سود را به واسطه پرداخت می‌کنند. این روش برای شرکت‌ها و تجارت‌های وسیع با صرفه تر خواهد بود.

 سخن پایانی

در همه کشور‌ها، بازرگانی و صادرات و واردات، توسط ارگان‌ها و سازمان‌ها کنترل می‌شود و برای انجام این کار به صورت قانونی لازم است مدارک آن تهیه شود. در راستای تهیه و صدور مجوز‌های لازم، کالا و محصول مورد نظر از کشور مبدا به کشور مقصد صادر می‌شود. انواع مواد و محصولات و کالا‌ها می‌تواند با رعایت قوانین کشور مبدا و مقصد به صورت مستقیم یا غیر مستقیم ارسال شود. اعم از مواد اولیه موجود در یک کشور مثل مواد معدنی و کربنی، انواع سنگ معدن و هرماده‌ تولید شده دیگر مانند فولاد، که در بخش صنعتی مورد توجه بسیاری از کشور‌ها است. 

برای صادرات کالا، باید از سازمان گمرک که سازمان اصلی برای صادرات و واردات به شمار می‌رود، مجوز خروج کالا اخذ شود. برای اخذ این مجوز باید مدارک لازم را که متناسب با قوانین و مقررات کشور مبدا و مقصد بوده تهیه کرد. در دست داشتن برخی مدارک، برای تمامی کالا‌ها ضروری است؛ اما برخی از مدارک و گواهی‌ها صرفا برای کالاهای اختصاصی بوده و یا به درخواست کشور مقصد و خریدار، اخذ آن گواهی لازم خواهد بود.